Wpływ kąpieli znaczków na ich barwę ...

Janusz BERBEKA

Znaczek z Piłsudskim z 1928 r. o nominale 25 gr (Fi. 234) istnieje w siedmiu katalogowanych odmianach barwnych. Il.1 przedstawia wszystkie jego odmiany na znaczkach niekasowanych ułożone od lewej, w kolejności od a do g, czyli od znaczka w barwie brązowej ochry (234a) do barwy żółtobrązowej (234g). Do tej pory nie stwierdzono istnienia innych barw (nie licząc drobnych odcieni i stopnia nasycenia). Mimo to otrzymuję do ekspertyzy i opisu barw liczne egzemplarze kąpane i kasowane, których barwy znacznie różnią się od „wzorcowych” przedstawionych na il.1. Taką partię „rarytasów” przedstawiam na kolejnych dwu ilustracjach (il.2 i il.3) Wprawdzie część przedstawionych tu znaczków zachowała swoje pierwotne barwy, natomiast część  z nich – szczególnie z il. 3 – znacznie je zmieniła, po padając w skrajności: od bardzo jasnych (w kierunku „szarej żółci”) poprzez oliwkowe do brunatnych. Skąd się wzięły takie barwy? Są dwie przyczyny: jedną z nich jest użycie niezbyt trwałych farb do druku tego wydania (nie tylko tego!), drugą sposób kąpieli tych znaczków przez filatelistów. Nie wszyscy niestety stosują się do zasad z elementarza filatelisty, które mówią, że: nie wolno znaczków kąpać w gorącej wodzie, nie wolno długo ich trzymać w wodzie i nie wolno kąpać w większych partiach różnych znaczków. Farby częściowo mogą się rozpuszczać i „przechodzić” na inne znaczki. Również wpływ może mieć nietrwałe barwne podłoże kąpanych wycinków. Przy innych wydaniach, nawet z trwałymi farbami, znaczek nieodpowiednio kąpany może zatracać swoje cechy charakterystyczne, np. połysk nadruku, który może decydować o zakwalifikowaniu znaczka do odpowiedniej odmiany (przykładem są znaczki wydania GGW czy PP  /  GGW). Eksperci nie opisują odmian barwnych znaczków kasowanych kąpanych (nie dotyczy to znaczków kasowanych z oryginalna gumą, np.  z abonamentu) oraz znaczków niekasowanych, ale z fałszywą gumą (one też wcześniej musiały być kąpane). Obowiązuje więc podstawowa zasada: badane są pod kątem odmian barwnych wyłącznie znaczki z oryginalną gumą, względnie takie, które nie były gumowane (np. Wodzowie Fi.  339-41 czy Traugutt Fi.  347)